Δημιουργικότητα & Τεχνητή Νοημοσύνη: Προκλήσεις και Προοπτικές

1. Εφαρμογή και Αξιοποίηση Εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης στα Σχέδια Μαθήματος για Δασκάλους και Μαθητές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Εισηγητής: Νίκος Αμανατίδης

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) μπορεί να βελτιώσει τη διδασκαλία, τη μάθηση και τη διοίκηση στην εκπαίδευση, προσφέροντας μια πιο εξατομικευμένη, διαφοροποιημένη και προσαρμοστική μάθηση και διδασκαλία. Το εργαστήριο «Εφαρμογή και Αξιοποίηση Εργαλείων ΤΝ στα Σχέδια Μαθήματος» απευθύνεται σε δασκάλους πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, εστιάζοντας στη χρήση εκπαιδευτικών πλατφορμών, εφαρμογών προσαρμοσμένης μάθησης και συστημάτων αξιολόγησης. Μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες, οι εκπαιδευτικοί θα μάθουν να ενσωματώνουν την ΤΝ στην καθημερινή διδασκαλία, ενισχύοντας την αλληλεπίδραση με τους μαθητές. Παράλληλα, θα εξεταστούν οι προκλήσεις, η προστασία ιδιωτικότητας και οι ηθικές πτυχές της χρήσης ΤΝ, με στόχο την υπεύθυνη αξιοποίησή της.

Ο Νικόλαος Αμανατίδης είναι Σύμβουλος Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και εκπαιδευτής ενηλίκων στις νέες τεχνολογίες και στις καινοτόμες παιδαγωγικές πρακτικές. Πρώην εκπαιδευτικός και διευθυντής του Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης, ενταγμένου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Επίσης συντονιστής και αξιολογητής ευρωπαϊκών προγραμμάτων Horizon και Erasmus, καθώς και υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright. Έχει πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας στον τομέα της εκπαίδευσης, καθώς και επιμόρφωσης στις καινοτόμες τεχνολογίες. Διατηρεί επίσης τακτική επαφή με τους εκπαιδευτικούς και διοργανωτές-προωθητές δράσεων στον τομέα των νέων τεχνολογιών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Επίσης συνεργάζεται με σχετικούς εμπειρογνώμονες και υπεύθυνους χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής, στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο.

2. Τεχνητή Νοημοσύνη στην Εκπαιδευτική Διαδικασία: Πρόσφατες Εξελίξεις, Μελλοντικές Προκλήσεις και Νομικές Διαστάσεις

Εισηγήτρια: Δρ Ελίνα Ασημακοπούλου

Το σεμινάριο εστιάζει στις βασικές αρχές του AI Act Regulation (2024) και την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) στην εκπαίδευση, με έμφαση στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Αναλύονται ευρωπαϊκές πολιτικές, όπως το Digital Education Action Plan (2021-2027) και η καθοδήγηση της UNESCO. Οι συμμετέχοντες θα εξοικειωθούν με τα όρια της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης της τεχνητής νοημοσύνης, τη σύννομη χρήση δεδομένων, τις παραμέτρους δημιουργίας εκπαιδευτικού περιεχομένου και τις ηθικές προκλήσεις της ΤΝ. Παρουσιάζονται πρωτοβουλίες, όπως το AI Alliance, για τη σύννομη και ηθική χρήση της ΤΝ, σε συνδυασμό με νομικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις.

Η Δρ Ευαγγελία (Ελίνα) Ασημακοπούλου, δικηγόρος στη Θεσσαλονίκη, είναι Διδάκτωρ Νομικής του ΑΠΘ (2017) και διδάσκει Αστικό Δικονομικό και Εργατικό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος. Διαθέτει δύο μεταπτυχιακούς τίτλους και έχει λάβει μεταδιδακτορική υποτροφία από το Ινστιτούτο Max Planck. Έχει συγγράψει τέσσερις μονογραφίες και έχει δημοσιεύσει πάνω από 50 άρθρα σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά. Με συμμετοχές σε άνω των 30 συνεδρίων, οργανώνει επιστημονικές διαλέξεις και είναι τακτική εισηγήτρια σε επιμορφωτικά σεμινάρια της Εθνικής Σχολής Δικαστών, ειδικευόμενη στο Δικονομικό Δίκαιο και το Δίκαιο Ανταγωνισμού.  

3. Τεχνητή Νοημοσύνη στην Εκπαίδευση: Τεχνολογική Επανάσταση ή Ευκαιρία για Αναστοχασμό;

Εισηγητής: Βασίλης Οικονόμου

Το σεμινάριο διερευνά την επίδραση εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση, όπως τα chat bots, και προτρέπει τους συμμετέχοντες να δουν τις νέες τεχνολογίες ως ευκαιρία για καινοτομία. Παρουσιάζονται πρακτικά παραδείγματα χρήσης της ΤΝ, όπως: σχεδιασμός μαθημάτων, δημιουργία ερωτήσεων, τεστ αξιολόγησης, ιστορικών αφηγήσεων και θεατρικών έργων, εικονογράφηση κειμένων, καθώς και ανάπτυξη animation. Συζητείται η έννοια του «ψηφιακού βοηθού», που διευκολύνει την εργασία των εκπαιδευτικών και εμπνέει νέες ιδέες. Οι συμμετέχοντες θα μάθουν να συνδυάζουν τεχνολογία και παιδαγωγική, δημιουργώντας δημιουργικά εργαλεία και εκπαιδευτικό υλικό με τη βοήθεια της ΤΝ.

Ο Βασίλης Οικονόμου είναι Σύμβουλος Πληροφορικής στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και πρώην Διευθυντής Πληροφορικής στο Κολλέγιο Αθηνών. Εργάστηκε στα Εκπαιδευτήρια Δούκα (1994-2020), προωθώντας την ένταξη του Μαθητικού Υπολογιστή. Έχει διακριθεί σε πολλούς διεθνείς διαγωνισμούς και έχει αναδειχθεί σε Microsoft Expert Educator και Microsoft Fellow. Συμμετείχε σε πάνω από 50 ερευνητικά έργα και ανέπτυξε πάνω από 80 τίτλους λογισμικού. Ειδικεύεται στις ΤΠΕ, τη μέθοδο «1:1», το Mixed Reality, και τις διαδραστικές επιφάνειες. Όραμά του είναι να εμπλέξει όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων στην αξιοποίηση της Tεχνολογίας στην Εκπαίδευση.

4. Αξιοποίηση του ChatGPT στον Διδακτικό Σχεδιασμό για τις Φυσικές Επιστήμες στο Δημοτικό Σχολείο: Δυνατότητες και Προκλήσεις

Εισηγητής: Δρ Γιώργος Πέικος

Το συγκεκριμένο εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Το συγκεκριμένο εργαστήριο στοχεύει να υποστηρίξει εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην υπεύθυνη αξιοποίηση του ChatGPT για τον διδακτικό σχεδιασμό στις Φυσικές Επιστήμες. Αρχικά, θα παρουσιαστούν αφενός βασικά θεωρητικά πλαίσια από τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, όπως η Παιδαγωγική Γνώση Περιεχομένου, αφετέρου θα γίνει εισαγωγή στη χρήση του ChatGPT ως εργαλείου υποστήριξης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες, μέσα από πρακτικά παραδείγματα, θα εξετάσουν πώς τα θεωρητικά αυτά πλαίσια μπορούν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία προτροπών προς το ChatGPT, με στόχο την ανάπτυξη σχεδίων μαθήματος. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη συζήτηση γύρω από την κριτική αποτίμηση των παραγόμενων σχεδίων μαθήματος.

Ο Γιώργος Πέικος είναι δάσκαλος και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με έμφαση στην Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη και τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Κατέχει διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και έχει δημοσιεύσει άρθρα, κεφάλαια βιβλίων και ένα ελληνικό βιβλίο. Ερευνητικά εστιάζει στη διδασκαλία της Νανοτεχνολογίας στο δημοτικό και στην αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών στη διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Έχει διδάξει μαθήματα της Διδακτικής Φυσικών Επιστημών σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ο παρακάτω σύνδεσμος οδηγεί στο συγγραφικό του έργο: https://www.researchgate.net/profile/Giorgos-Peikos

5. Αναγνωστικές Στρατηγικές την Εποχή της Παραπληροφόρησης: Ψευδείς Ειδήσεις και Πρακτικές Αναγνώρισης

Εισηγητής: Δρ Κωνσταντίνος Σιπητάνος

Το εργαστήριο αυτό συνδέεται με την πρόκληση της παραπληροφόρησης. Επιχειρεί να ενισχύσει τις δεξιότητες των εκπαιδευτικών, ώστε να εκπαιδεύουν τους μαθητές ως κριτικούς αναγνώστες. Μέσα από πρακτικές δραστηριότητες, οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν να καθοδηγούν τα παιδιά στην αξιολόγηση πληροφοριών, την ανάλυση κειμένων και τη χρήση συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως η αξιοπιστία και η αντικειμενικότητα. Στους στόχους του εργαστηρίου συμπεριλαμβάνονται η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και η ενίσχυση της αναγνωστικής εγρήγορσης. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς που επιδιώκουν να θωρακίσουν τους μαθητές τους απέναντι στις ψευδείς ειδήσεις. 

Η δράση υλοποιείται στο πλαίσιο του Erasmus+: S.HI.E.L.D. against Disinformation. Πληροφορίες: https://shieldvsdisinfo.com.

Ο Κωνσταντίνος Σιπητάνος είναι εκπαιδευτικός-ερευνητής και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Έχει μεταπτυχιακό πτυχίο στη Γλωσσολογία (2016) και διδακτορικό τίτλο (2020) στη Διδασκαλία Γλωσσών και στη Μεθοδολογία της Συμμετοχικής Έρευνας Δράσης. Έχει εργαστεί ως ερευνητής και διδακτικό προσωπικό στα Τμήματα Φιλοσοφίας και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο τμήμα Προσχολικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Σύγχρονες Γλωσσολογικές Τάσεις για Εκπαιδευτικούς στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και εκδοτικούς οίκους διεθνούς φήμης. Έχει συμμετάσχει επίσης σε ερευνητικά έργα που χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο των δράσεων Erasmus+ και από από κρατικούς οργανισμούς.

6. Ρομπότ Κοινωνικής Αρωγής στην Υποστήριξη Επαγγελματιών της Ειδικής Αγωγής

Εισηγητής: Δρ Νίκος Φαχαντίδης

Το συγκεκριμένο εργαστήριο απευθύνεται σε επαγγελματίες της Ειδικής Αγωγής.

Το εργαστήριο εστιάζει στη χρήση ρομπότ κοινωνικής αρωγής στην ειδική αγωγή, αναδεικνύοντας τις δυνατότητές τους στην εκπαίδευση. Οι συμμετέχοντες θα γνωρίσουν το ρομπότ Daisy, το οποίο έχει αναπτυχθεί από το εργαστήριο LIRES του ΠΑΜΑΚ, και θα συμμετάσχουν σε διαδραστικές δραστηριότητες. Θα δουν παραδείγματα εφαρμογών, θα πειραματιστούν με το Daisy app σε συσκευές Android και θα διερευνήσουν ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο, τις δυνατότητες και τις προκλήσεις των ρομπότ στην ειδική αγωγή. Μέσα από μια ισορροπία θεωρίας και πράξης, το εργαστήριο στοχεύει να εμπνεύσει και να εξοπλίσει τους συμμετέχοντες με εργαλεία και ιδέες που μπορούν να ενσωματώσουν άμεσα στην επαγγελματική τους καθημερινότητα.

Ο Νίκος Φαχαντίδης, καθηγητής του Παν. Μακεδονίας, είναι ιδρυτής και επιστημονικός υπεύθυνος της Ακαδημίας Ρομποτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, διευθυντής του ερευνητικού εργαστηρίου Εφαρμογών Πληροφορικής και Ρομποτικής στην Εκπαίδευση και την Κοινωνία και διευθυντής του Π.Μ.Σ. “Επιστήμες της Αγωγής: Εφαρμογές Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση και τη Διά Βίου Μάθηση”.
Εισήγαγε πρώτος την Εκπαιδευτική Ρομποτική σε πρόγραμμα σπουδών Παιδαγωγικού Τμήματος ελληνικού ΑΕΙ και εργάζεται ερευνητικά με την ομάδα του στη σχεδίαση και ανάπτυξη ρομπότ κοινωνικής αρωγής. Έχει υλοποιήσει έργα με αντικείμενο την αξιοποίηση της ρομποτικής για την κοινωνική και συναισθηματική υποστήριξη μαθητών αλλά και ειδικών ομάδων. Το ρομπότ DAISY και η μέθοδος ARRoW αποτελούν περίπτωση μετουσίωσης της έρευνας σε τελικό σύστημα εφαρμογής στην πράξη και υποστηρίζουν τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού να βελτιώσουν τις κοινωνικές δεξιότητες, αλλά και τους επαγγελματίες και οικείους τους στο να τα υποστηρίξουν.

7. Αξιοποίηση των Ψηφιακών Εργαλείων για την Καλλιέργεια της Δεξιότητας της Δημιουργικότητας

Εισηγήτρια: Δρ Σοφία Χάσκου

Η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης. Στο πλαίσιο του εργαστηρίου οι εκπαιδευτικοί θα συνδυάσουν θεωρητικές προσεγγίσεις με ψηφιακά εργαλεία, προάγοντας δεξιότητες, όπως η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η συνεργασία και η επικοινωνία. Θα πειραματιστούν με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και ψηφιακές εφαρμογές, όπως σταυρόλεξα, συννεφόλεξα, παζλ, νοητικούς χάρτες, τραγούδια και διαδραστικά βίντεο. Θα διερευνήσουν πώς τα συγκεκριμένα εργαλεία μπορούν να ενισχύσουν τις διδακτικές πρακτικές, να βελτιώσουν τις μαθητικές δεξιότητες και να διασφαλίσουν την ενεργή συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία.

Η Σοφία Χάσκου είναι δασκάλα και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρετεί ως Σύμβουλος Εκπαίδευσης Δασκάλων. Έχει πολυετή διδακτική εμπειρία και έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά έργα που εστιάζουν στη διδακτική διαδικασία και την εκπαίδευση, με ιδιαίτερη έμφαση στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στη μάθηση. Έχει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή και στις Εκπαιδευτικές Τεχνολογίες, ενώ οι διδακτορικές της σπουδές εστιάζουν στη δημιουργικότητα και την υψηλή νοημοσύνη σε μαθητές σχολικής ηλικίας.

8. Η Τεχνητή Νοημοσύνη στη Δημοτική Εκπαίδευση: Ευκαιρίες, Εργαλεία και Προκλήσεις

Εισηγητής: Δρ Σάββας Χατζηχριστοφής

Η τεχνητή νοημοσύνη ανοίγει νέους δρόμους στη διδασκαλία και τη μάθηση, μεταμορφώνοντας τη δημοτική εκπαίδευση. Στην παρουσίαση αυτή, θα εξερευνήσουμε πώς το AI μπορεί να εμπλουτίσει τα σχέδια μαθήματος, να προσαρμόσει τη διδασκαλία στις ανάγκες των μαθητών και να ενισχύσει τη συμμετοχικότητα. Μέσα από πρακτικά παραδείγματα και συνεργατική δημιουργία σχεδίων μαθήματος, θα αναδείξουμε τόσο τις δυνατότητες όσο και τις προκλήσεις αυτής της τεχνολογίας, διασφαλίζοντας μια ισορροπημένη και υπεύθυνη χρήση στην τάξη.

Ο Σάββας Χατζηχριστοφής είναι Αντιπρύτανης Έρευνας και Καινοτομίας και Καθηγητής Τεχνητής Νοημοσύνης στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, στην Κύπρο. Η έρευνά του επικεντρώνεται στη διασταύρωση της τεχνητής νοημοσύνης, της όρασης υπολογιστών και της ρομποτικής και έχει συμμετάσχει σε πολλά έργα Ε&Α που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς και εθνικούς οργανισμούς. Είναι κάτοχος διπλώματος (M.Eng.) και διδακτορικού διπλώματος στην Όραση Υπολογιστών από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και έχει διατελέσει ειδικός επιστήμονας, επισκέπτης καθηγητής και ερευνητής σε διάφορα ιδρύματα. Έχει λάβει πολυάριθμες διακρίσεις, υποτροφίες και βραβεία για τη συνεισφορά του και έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε έγκυρα ακαδημαϊκά περιοδικά.

9. AI Tools for Teachers (εργαστήριο στα αγγλικά)

Εισηγήτρια: Claudia Meirinhos

The importance of artificial intelligence (AI) in today's and tomorrow's world is increasingly evident, as AI is transforming our lives. In education, AI is already beginning to revolutionize teaching by personalizing learning, providing immediate feedback and facilitating access to knowledge. AI tools can adapt content to students' individual needs, support teachers with administrative tasks and create more inclusive and dynamic learning environments. Generative AI, for example, enables the rapid and innovative creation of educational materials.
In this context, it is essential that teachers develop AI literacy, that they understand how these technologies work, their potential and their limits. This competence will enable educators to use AI critically and creatively, better preparing students for the digital future.
"AI tools for teachers" workshop:
- The importance of AI in today's world;
- Reflection on the importance of AI literacy;
- Generative AI and Education;
- General principles of Generative AI for teachers;
- Practical exploration of various AI tools for teachers.

Cláudia Meirinhos is a primary school teacher for more than 20 years in Portugal. She has a Master Degree in "ICT in teaching and training" and is a certified teachers trainer. She has published an ebook about AI in Primary School, with a case study that implemented an AI curricular unit to develop the AI literacy of primary school students, with very positive results. She is also the author of the "EcoKids teach AI" project, exhibited at the international Science on Stage 2024 Festival, in Turku, Finland, where students learnt about separating waste for recycling and then trained AI to do the same.